Gebbe Luijtiens < 1600 - < 1625

  • Gebbe Luijtiens is geboren voor 1600 en overleden voor december 1624.
  • Ze trouwt in Groningen op 1 juni 1611 met Rijke Remmers
  • Ze krijgen drie dochters Stijntjen 1617, Geertruit 1620 en Jeijetjet.

De stad Goningen was overwegend katholiek maar stond redelijk open en vreedzaam ten opzichte van andere geloven. Dat veranderde in 1580. De stad koos de zijde van de Spaanse overheersers. Mensen die openlijk protestant waren geworden, voelden zich niet meer veilig.

 

Gebbe is kort voor de Reductie (1594) geboren, het jaar waarin de katholieke en Spaansgezinde stad na een felle strijd wordt ingenomen door het Staatse leger. 

Na de strijd in 1594 krijgen de calvinisten (gereformeerden) het voor het zeggen en alle kloostergoederen worden in beslag genomen. 

Vanaf dat moment vormt de stad samen met de omliggende gebieden één provincie, als onderdeel van de Republiek. Hoewel sommige pastoors overgaan tot het protestantisme ontstaat er een tekort aan dominee's in de provincie.

 

‘Stad en lande’ profiteren van de handel met de Hollandse steden. In de Republiek der Zeven Nederlanden ontwikkelt Groningen zich als het centrum van het Noorden. De welvaart neemt toe. Veel armen uit de omgeving trekken naar de stad. Er is daarom ook armoede en bedelarij. Werkeloos geworden soldaten zoeken naar andere middelen van bestaan. De stad breidt zich snel uit. In deze tijd is Nederduits de voertaal. 

 

In de zomer van 1611 trouwt Gebbe met Rijke Remmers. Rijke staat vermeld als ‘absent’ en in zijn plaats is zijn moeder: Stijne. Bij Gebbe Luijtiens staat de naam van Luijtien ...… saliger vermeld, waarschijnlijk haar overleden vader.

Rijke is dan al een ervaren kistenmaker. Mogelijk is Rijke Remmers een zoon van Remmert Rijkens, de schansmeester die in 1585 in opdracht van de stad Groningen een nieuwe schans heeft gebouwd, een verdedigingswerk dat in 1591 door Staatse troepen is ingenomen en verwoest.

 

Het echtpaar bezit een huis aan de noordzijde van de Turftorenstraat. Rijke is olderman van het kistenmakersgilde in Groningen. Ambachtslieden van dit gilde maken meubels, lambriseringen, deuren en glaskozijnen. Ze werken voornamelijk met eikenhout. De gildenproeven zijn in 1619 door Rijke Remmers opnieuw vastgesteld. Het ontwerp van een ingewikkeld versierde kast is bewaard gebleven. Er zijn tal van opdrachten bekend die hij heeft uitgevoerd, soms voor aanzienlijke locaties zoals het stadhouderlijk hof. Rijke is ook bouwkundig onderlegd. In 1605 inspecteert hij samen met Wijbe de timmerman de toren van de Akerk. Ook reist hij op enig moment naar Assen om te overleggen over reparaties aan de vergaderzaal van het Drents bestuur.

 

In 1617 wordt dochter Stijntjen geboren, drie jaar later in 1620 dochter Geertruit (Geertruda). Van Jeijetjet is dat niet bekend. Ook niet of er misschien nog meer kinderen waren, maar van de drie dochters is bekend dat ze de volwassen leeftijd bereiken.

 

In 1623 wordt Groningen weer eens getroffen door een uitbraak van de pest. Mensen bezwijken soms binnen en dag na de eerste symptomen. De opgelegde maatregelen van het stadsbestuur om verspreiding te voorkomen, vallen niet goed bij de bevolking. 

 

Gebbe is voor december 1824 overleden want Rijke hertrouwt op 12 december 1624 met Ide Tijassens. De dochters van Gebbe en Rijke zijn dan jonger dan 13 jaar en worden verder opgevoed door hun stiefmoeder. Ide Tijassens is niet meer terug te vinden in de archieven. 

 

Dochter Stijntjen trouwt in 1639 met Balthasar Loelinck. Zijn vader was Johannes Lolingius, dominee in Noordbroek. Stijntjen krijgt een tweeling, Stijntien Balsters en Jantien Balsters, geboren 20 juni 1641 in Bedum.

Dochter Jeijetjet trouwt met Joannes Adami. Het academiegebouw waar hij filosofie heeft gestudeerd, zit aan de Broerstraat, dat is 250 meter bij hun huis in de Turftorenstraat vandaan. Jeijetjet vertrekt naar Harkstede waar haar man in 1645 is aangesteld als pastor. Joannes Adami overlijdt in 1662. Er zijn geen kinderen van Jeijetjet bekend.

Dochter Geertruit trouwt rond 1641-1642 met Hindrik Tijmans. Ze wonen in het ouderlijk huis in de Turftorenstraat.

Rijke is overleden tussen 1636 en 1645. 

naar dochter Geertruit Rijkens >>

In 1605 krijgen Wijbe, Timmerman en Rijke, Kistemaker het verzoek om de kerk en toren van de Akerk te beoordelen en aan te geven hoe deze 'geconserveert end beschuttet moegen worden'.

In 1671 stort een toren in nadat de bliksem inslaat. De herbouwde toren komt in 1710 naar beneden.

Akerck Groningen R. Usinck 17e eeuw

Beeldbank Groningen. 

 

Schildering Akerk plm 1600 in het Nederduits.




Ontwerp van de meesterproef voor het kistenmakers-gilde.

Turftorenstraat Groningen bij blauwe pijl.

 

Vermelding huwelijk Gebbe Luijtiens en Rijke Remmers in 1611.

Gezicht op Groningen, 1572, kopergravure uit de stedenatlas van Georg Braun en Franz Hogenberg.